Xuyên khung thuộc nhóm thuốc hoạt huyết,
chống tụ máu trong y học cổ truyền, có tác dụng phòng ngừa và điều trị phong thấp
đau nhức, đau đầu do phong hàn.
1.Tính chất, đặc
điểm của vị thuốc xuyên khung
Xuyên khung có dạng miếng mỏng thái
ngang hoặc miếng mỏng thái dọc không đồng đều. Bề mặt màu be vàng hoặc đen xám,
nhăn chun sần sùi, có nhiều tật nhỏ.
Mặt cắt màu trắng vàng hoặc vàng
xám, có thể thấy rõ các vân hình lượn sóng hoặc các vân hình đa giác không đồng
đều, rải rác có những chấm dầu nhỏ màu nâu vàng. Chất cứng mà dai, có hương
thơm đặc biệt. Vị đắng và cay, hơi có cảm giác tê lưỡi. Dược liệu nào chất rắn
chắc, mặt cắt màu trắng vàng, giầu chất dầu, hương thơm đậm là loại tốt.
Ảnh minh hoạ
Theo y học cổ truyền, xuyên khung
tính ôn, vị cay, lợi về kinh gan, mật, màng tim; có công hiệu hoạt huyết hành
khí, trừ phong giảm đau; dùng cho các bệnh đau đầu, đau ngực, đau mạn sườn, tắc
kinh, thống kinh, đau phong thấp, ngã hoặc va chạm mạnh gây tổn
thương, đau tức ngực...
2.Bài thuốc có
xuyên khung
2.1 Thuốc bột xuyên khung, mộc hương
-Thành phần: Xuyên khung, mộc hương (lượng bằng nhau). Nghiền chung thành
bột mịn trộn đều.
-Cách dùng: Uống ngày 6g chia 2 lần, có thể dùng rượu hoặc nước ấm để
chiêu thuốc.
-Công dụng: Hỗ trợ và điều trị bệnh phong thấp, đau lưng, đau mạn sườn, giãn dây chăng thắt lưng, đau thần kinh liên
sườn...
2.2 Thang xuyên khung sài hồ
-Thành phần: Xuyên khung 6g, sài hồ 6g, chỉ xác
6g, hương phụ 6g, thược dược 6g, cam thảo sao 3g.
-Cách dùng: Sắc 2 nước, trộn đều, uống ngày 1 thang, chia 2 lần.
-Công dụng: Phòng chữa bệnh hiếp thống (đau mạn sườn), xương khớp sưng
đau, đau đầu, đau mình mẩy, lúc nóng lúc lạnh do can khí uất kết gây ra.
2.3 Rượu xuyên khung, đỗ trọng
-Thành phần: Xuyên khung 30g, đỗ trọng 40g, nhục quế 30g, khương hoạt 40g,
tần giao 30g, thạch hộc 30g, phòng phong 40g, gừng sao 20g, chế ô đầu 30g, chế
phụ tử 40g, ngũ gia bì 40g, cát ngạnh 30g, tục đoạn 40g, tỳ giải 40g, tế tân
5g, địa cốt bì 30g, cam thảo sao 20g, xuyên tiêu 15g, rễ qua lâu 20g, rượu
2000ml.
-Cách
dùng: Tất cả các vị thuốc trên cùng giã nát, bỏ
vào ngâm rượu, 5 -7 ngày là dùng được. Uống trước mỗi bữa ăn ngày 2 lần, mỗi
lần 10ml.
-Công dụng: Phòng ngừa và điều trị đau lưng do thận hư, do phong hàn, do ngồi lâu nơi đất ẩm, do bị ngã chấn thương.
Ngô Hải
