Trong nền ẩm thực phong phú và đa dạng của Việt Nam, có nhiều món ăn truyền thống không chỉ hấp dẫn mà còn gắn liền với văn hóa và thói quen ẩm thực của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những món ăn có giá trị dinh dưỡng và hương vị độc đáo, một số loại thực phẩm quen thuộc ở nước ta cũng tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm ký sinh trùng.

Ảnh minh họa

Tiết canh

Tiết canh là món có duy nhất tại Việt Nam. Nguyên liệu chính của món ăn này là tiết lợn sống (đôi khi là các loại động vật khác như dê, vịt, ngan…) trộn cùng với thịt nạc, gan, nội tạng băm, lạc, rau thơm, … để tăng mùi vị. Đây cũng chính là nguyên nhân gây lây nhiễm rất nhiều mầm bệnh, bao gồm cả các bệnh ký sinh trùng. Người ăn tiết lợn sống có thể nhiễm sán dây lợn, có sán dây trưởng thành trong ruột hoặc ấu trùng sán xâm nhập vào tuần hoàn gây bệnh ấu trùng sán dây lợn, biểu hiện là các nang sán làm tổ khắp cơ thể, kể cả trong não. Tiết gia cầm (vịt, ngan, ...) có chứa ấu trùng giun đầu gai,... Gan, nội tạng có thể chứa ấu trùng sán lá gan lớn.

Lòng

Lòng là một món ăn bình dân được bày bán phổ biến hằng ngày. Người ta ăn từ lòng non cho tới lòng già, tùy từng vị trí, hình dáng mà gọi tên như khấu đuôi, lòng se điếu, … Lòng rất khó làm sạch do hình dáng và có nhiều nếp gấp, nơi đây lại bị các loại ký sinh trùng tập trung bám lấy. Vì thế nếu không cẩn thận khi sơ chế, lòng chính là nguồn lây truyền các loại ký sinh trùng như giun đũa, sán dây, giun xoắn, trùng lông,…

Nem chua, tré, lạp, ...

Nem chua, tré, lạp, … đều là những món đặc sản hấp dẫn đặc trưng của các tỉnh thành Việt Nam. Những món ăn này có nguyên liệu chính là thịt lợn sống được xay trộn cùng bì (nem chua), hoặc riềng, sả, thính, ... (tré) sau đó được quấn cùng lá ổi/đinh lăng rồi để ở nhiệt độ thường trong vài ngày để thịt lên men tới khi có vị chua nhẹ là được. Món lạp thường dùng thịt lợn sống/tái, băm nhỏ trộn cùng các loại rau thơm và thính, ăn cùng xôi, đây là món ăn đặc trưng của dân tộc Thái ở vùng núi Tây Bắc nước ta. Do sử dụng thịt lợn tái/sống là nguyên liệu chính nên đây là có thể trở thành nguồn lây các loại ký sinh trùng như sán dây, giun xoắn…

Các món cuốn rau sống

Các món cuốn rau sống có thể coi là tinh hoa ẩm thực Việt Nam. Khác với các món cuốn trên thế giới chủ yếu chế biến bằng cách chiên ngập dầu, Việt Nam có rất nhiều các món cuốn rau sống cực kỳ thơm ngon, thanh mát lại tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu rau sống không đảm bảo trong quá trình nuôi trồng, sử dụng phân tươi hay dùng nguồn nước ô nhiễm để phun tưới… hoặc không được chế biến cẩn thận, thì món ăn này có thể là nguy cơ lây nhiễm nhiều loài loại ký sinh trùng như: đơn bào Cryptosporidiumspp., giun lươn, giun đũa chó mèo, sán lá gan lớn, amip, … Để đề phòng nhiễm ký sinh trùng từ rau sống, cần đảm bảo quá trình trồng rau sạch, kiểm tra xem có lẫn ốc, sên, … ở rau hay không, ngâm và rửa kĩ rau dưới vòi nước chảy.

Gỏi cá

Gỏi cá là món cá sống có hương vị đặc biệt, tươi ngon. Tuy nhiên, cá sống chứa nhiều ký sinh trùng sán lá gan và các ký sinh trùng khác. Loài ký sinh này khi xâm nhập vào cơ thể sẽ nhanh chóng đi vào gan và túi mật, làm hỏng gan nhanh chóng.

Cua đá

Khác với những loại cua thông thường đã được biết tới nhiều như cua biển, cua đồng, cua đá sống trong các hốc đá ven suối ở vùng núi cao. Chúng có hình dáng giống cua đồng nhưng lớn hơn rất nhiều, với 2 càng to khỏe, khi sống có màu tím sậm. Được mô tả là loại cua tự nhiên có vị thơm ngọt thậm chí hơn cả cua biển, cua đá dần trở thành món ăn yêu thích của các thực khách. Tuy nhiên, loài cua này lại tiềm ẩn nguy cơ gây nhiễm ký sinh trùng sán lá phổi nếu không được nấu kĩ. Người nhiễm ấu trùng sán lá phổi có thể bị tiêu chảy, đau bụng, sốt, ho ra máu và có tổn thương ở phổi; ở giai đoạn mãn tính có thể nhầm lẫn với bệnh lao.