Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) xuất phát từ cụm từ tiếng Anh Pre-Exposure Prophylaxis là một chiến lược mới được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên sử dụng đối với những trường hợp có nguy cơ lây nhiễm HIV cao để dự phòng HIV.

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là sử dụng thuốc ARV để dự phòng lây nhiễm HIV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có hành vi nguy cơ nhiễm HIV cao. PrEP có hiệu quả giảm nguy cơ nhiễm HIV qua đường tình dục lên tới 97% và qua tiêm chích đến 74% nếu tuân thủ điều trị tốt.

Theo Quyết định số 5968/QĐ-BYT ngày 31/12/2021 của Bộ Y tế về việc ban hành hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc PrEP được hướng dẫn như sau:

1. Đối tượng sử dụng PrEP

* Thuốc PrEP được chỉ định cho những người đáp ứng đủ các tiêu chí sau:

- HIV âm tính;

- Không có triệu chứng của Hội chứng nhiễm HIV cấp;

- Có nguy cơ cao nhiễm HIV, cụ thể là có một trong các yếu tố dưới đây trong vòng 6 tháng qua:

+ Quan hệ tình dục đường hậu môn hoặc âm đạo mà không sử dụng bao cao su với từ hai bạn tình trở lên;

+ Có bạn tình có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ cao nhiễm HIV hoặc không rõ yếu tố nguy cơ nhiễm HIV;

+ Có bạn tình nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV > 200 bản sao/mL hoặc chưa được xét nghiệm tải lượng HIV;

+ Có tiền sử mắc hoặc đang điều trị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục;

+ Đã từng điều trị dự phòng sau phơi nhiễm với HIV (PEP) và vẫn có hành vi nguy cơ cao;

+ Dùng chung bơm kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích;

- Mong muốn sử dụng PrEP và đồng ý xét nghiệm HIV định kỳ.

* Thuốc PrEP chống chỉ định với người có các tiêu chí sau:

- HIV dương tính.

- Có triệu chứng của Hội chứng nhiễm HIV cấp hoặc có khả năng mới nhiễm HIV.

- Dị ứng hoặc có chống chỉ định với bất kỳ thuốc nào trong phác đồ PrEP.

- Không sử dụng phác đồ có thuốc TDF khi độ thanh thải creatinin <60 mL/phút và/hoặc cân nặng dưới 35 kg.

2. Hình thức sử dụng PrEP

- PrEP hằng ngày: PrEP được sử dụng với liều 1 viên/1 ngày cho mọi đối tượng đủ tiêu chuẩn và không có chống chỉ định PrEP. Trường hợp đủ tiêu chuẩn sử dụng PrEP tình huống nhưng có nhu cầu sử dụng PrEP hằng ngày thì có thể uống 2 viên trong ngày đầu tiên, những ngày tiếp theo sử dụng ngày 01 viên.

- PrEP tình huống: PrEP được sử dụng với liều 2+1+1. Trong đó, 2 viên đầu tiên uống trong vòng 2-24 giờ trước khi quan hệ tình dục, viên thứ ba uống sau 2 viên đầu 24 giờ, viên thứ tư uống sau viên thứ ba 24 giờ. PrEP tình huống chỉ được sử dụng cho người có giới tính khi sinh là nam (bao gồm nam quan hệ tình dục đồng giới hoặc khác giới, người chuyển giới nữ không sử dụng hoóc môn khẳng định giới) và có tần suất quan hệ tình dục trung bình dưới 2 lần/tuần. Sau khi sử dụng PrEP tình huống, nếu khách hàng tiếp tục có quan hệ tình dục thì uống tiếp mỗi ngày 01 viên và uống tiếp 02 ngày liên tục sau lần quan hệ tình dục cuối cùng.

Trước khi bắt đầu sử dụng PrEP và tối thiểu 3 tháng/lần trong thời gian điều trị bằng thuốc, bạn sẽ phải xét nghiệm HIV và có kết quả âm tính. Nếu đã tiếp xúc với HIV hoặc có các triệu chứng cấp tính, bạn sẽ phải đợi để chắc chắn rằng mình có kết quả xét nghiệm âm tính trước khi tiếp tục dùng thuốc PrEP. Không được dùng PrEP cho những người đang mắc HIV.

                                            Trọng Tài