La hán có tên khoa học là Momordica grosvenori Swingle, là loại cây thuộc loại thân leo sống quanh năm.
Thân cây có thể dài từ 1-3 m, dọc thân cây có nhiều tua cuốn, lá hình tim nhọn, chiều dài lá khoảng 10-20 cm, rộng 3,5-12cm, hoa mọc theo chùm, mỗi chùm 3-5 bông, cánh hoa mỏng màu vàng nhạt. Cây la hán được trồng nhiều ở miền bắc Thái Lan và miền nam Trung Quốc.
Quả la hán có hình cầu, đường kính 5-8 cm, màu xanh lục. Khi phơi khô, mỏ quả la hán chuyển sang màu nâu vàng hoặc nâu đen, bên ngoài bóng và phủ một lớp nhung mỏng. Quả la hán có vị bùi, ngon ngọt. Những quả này thường được thu hái vào tháng 7 đến tháng 9 hàng năm. Những quả già, to và lắc có tiếng kêu sẽ được hái mang về phơi trước khi sử dụng.
Ảnh minh họa
Thành phần dinh dưỡng của quả la hán bao gồm: vitamin C, sắt, kẽm, mangan, glucose, niken, thiếc và nhiều nguyên tố vi lượng tốt cho sức khỏe.
Theo đông y, quả la hán có vị ngọt, tính mát, không độc; có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thông huyết, nhuận tràng, long đờm, giảm ho, trị táo bón, nóng trong người, đại tiện ra máu, ho gà, ho có đờm, viêm phế quản, viêm họng, dị ứng, lao phổi…
Tác dụng của quả la hán
1. Chứa nhiều chất chống oxy hóa
Trong quả la hán có chứa nhiều mogrosid - thành phần tạo nên vị ngọt đặc trưng của quả. Chất này cũng đã được khoa học chứng minh là có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Nó giúp làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ các tế bào trong cơ thể khỏi sự tấn công của các gốc tự do và ngăn ngừa bệnh tật.
2. Ngăn ngừa béo phì và tiểu đường
Vị ngọt tự nhiên trong loại quả la hán có thể thay thế đường khi chế biến một số món ăn, thức uống. Loại dược liệu này cũng chứa hàm lượng calo tương đối thấp nên đặc biệt có lợi cho những người mắc bệnh béo phì và tiểu đường. Người dùng thường xuyên cũng giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm này.
Trong nhiều thế kỷ, y học cổ truyền Trung Quốc cũng đã sử dụng quả la hán như một phương pháp điều trị bệnh tiểu đường. Loại thảo mộc này hoạt động bằng cách giảm lượng đường trong máu, kích thích tuyến tụy sản xuất nhiều insulin hơn, từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh tiểu đường một cách tự nhiên.
3. Thanh nhiệt, tiêu viêm, trị nóng trong, táo bón
Quả la hán thường được dân gian dùng nấu nước uống để giải nhiệt cơ thể mỗi khi cần thanh nhiệt hay bị táo bón. Ngoài ra, loại thảo mộc này cũng thể hiện đặc tính chống viêm. Nó giúp chống lại chứng viêm trong cơ thể, giảm sưng và đau ở vùng bị ảnh hưởng.
4. Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư
Chất chống oxy hóa trong quả la hán có khả năng ức chế sự sinh sôi của các khối u, ngăn chặn tế bào ung thư di căn. Mặc dù người bệnh ung thư cần kiêng đường nhưng chất ngọt trong quả la hán là đường tự nhiên nên không gây ảnh hưởng xấu đến bệnh ung thư như các loại đường nhân tạo.
9. Lưu ý khi dùng quả la hán cho bà bầu
- Chỉ nên sử dụng 1-2 quả la hán mỗi ngày do loại quả này có tính hàn và chứa nhiều chất dinh dưỡng, nếu sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa...
- Bà bầu không nên dùng quả la hán với các loại thảo dược, thực phẩm chức năng khác hoặc các loại thuốc trị bệnh.
Bạch Dương ( t/h)