Tăng sắc tố da là tình trạng khiến da bị sạm đen. Nó có thể là những mảng nhỏ, bao phủ các khu vực lớn hoặc ảnh hưởng toàn bộ cơ thể. Tình trạng này thường không có hại, nhưng nó ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ hoặc có thể là triệu chứng của một tình trạng sức khỏe khác.

Ảnh minh họa

1. Một số loại tăng sắc tố da

- Nám do sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ. Các khu vực tăng sắc tố có thể xuất hiện ở bất kỳ khu vực nào của cơ thể, nhưng phổ biến nhất là bụng và mặt.

- Sạm nắng là tình trạng rất phổ biến do bạn phơi nắng quá mức theo thời gian. Nói chung, chúng xuất hiện dưới dạng các đốm da tăng sắc tố trên các khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, như bàn tay và mặt.

- Thâm mụn thường là kết quả sau khi da bị tổn thương.

2. Nguyên nhân gây chứng tăng sắc tố da

Khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, các tế bào da chuyên melanocytes tạo ra lượng sắc tố melanin (tăng sắc tố), làm cho da bị sạm. Ở một số người có làn da trắng, một số tế bào melanocytes sản xuất nhiều melanin hơn những người khác để phản ứng với ánh sáng mặt trời. Sự sản xuất melanin không đồng đều này gây ra tàn nhang. Tàn nhang thường có tính di truyền. Nguyên nhân thực tế gây tăng sắc tố rất khác nhau, tùy thuộc vào từng loại.

- Tăng sắc tố cục bộ có thể được gây ra bởi: Chấn thương da; Viêm da; Phản ứng với ánh sáng mặt trời; Tăng trưởng da bất thường; Một số thực vật (bao gồm chanh, cần tây và rau mùi tây) có chứa các hợp chất furvitymarin làm cho da của một số người nhạy cảm hơn với tác động của tia cực tím; Những người mắc chứng rối loạn acanthosis nigricans sẽ có da dày và sẫm màu ở nách, sau gáy, Acanthosis nigricans có thể là triệu chứng của bệnh tiểu đường.

- Sạm nắng gây ra bởi ánh nắng mặt trời và là loại sạm da do tăng hắc tố bào phổ biến nhất. Sạm da không do ánh nắng mặt trời có thể do một số rối loạn di truyền hiếm gặp.

- Thay đổi nội tiết tố có thể làm tăng sản xuất melanin và làm tối màu da ở người bệnh Addison, trong thai kỳ hoặc sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố. Một rối loạn gan được gọi xơ gan ứ mật nguyên phát cũng có thể gây tăng sản xuất melanin. Một số trường hợp tăng sắc tố không phải do melanin, mà do các chất sắc tố khác thường không có trong da. Các bệnh như hemochromatosis hoặc hemosiderosis, gây ra bởi quá nhiều chất sắt trong cơ thể, có thể gây tăng sắc tố.

- Một số loại thuốc, hóa chất và kim loại bôi lên da, uống hoặc tiêm cũng có thể gây tăng sắc tố như: Amiodarone, Hydroquinone, thuốc chống sốt rét, kháng sinh tetracycline, Phenothiazin, một số loại thuốc hóa trị ung thư, chống trầm cảm ba vòng, một số kim loại nặng (như bạc, vàng và thủy ngân)…

3. Phòng tăng sắc tố da

- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Nếu ra ngoài vào ban ngày, bạn hãy dùng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên để bảo vệ da và ngăn chặn tình trạng nám da.

- Tránh chạm/nặn da: Để ngăn ngừa tăng sắc tố hình thành sau tổn thương da, bạn tránh nặn hay chạm vào các điểm, vảy và mụn trứng cá.

- Sử dụng lô hội: Aloesin, một hợp chất có trong nha đam, có thể làm giảm sắc tố da. Aloesin hoạt động bằng cách ức chế sản xuất melanin trong da. Mọi người có thể thoa gel lô hội lên da hàng ngày. Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa biết hiệu quả của việc sử dụng kỹ thuật này trong điều trị tăng sắc tố da.

- Sử dụng các loại kem có chứa chiết xuất cam thảo: Chiết xuất cam thảo có thể làm giảm sắc tố da. Nghiên cứu cho thấy rằng một chiết xuất cam thảo gọi là glabridin có thể có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và làm trắng da. Mọi người có thể sử dụng các loại kem có chứa glabridin trên các khu vực tăng sắc tố. Sản phẩm có chứa glabridin có sẵn tại các cửa hàng thuốc và trực tuyến.

- Trà xanh: Các chiết xuất trà xanh có thể cải thiện sự tăng sắc tố. Các nhà nghiên cứu từ lâu đã nghiên cứu các đặc tính chống oxy hóa và chống viêm của trà xanh.

CN. Vũ Văn Trình (t/h)