Máu nhiễm mỡ (mỡ máu cao) là tình trạng tăng nồng độ các chất mỡ trong máu bao gồm Cholesterol, Triglyceride.

Ảnh minh họa

1. Dấu hiệu nào cho biết người bị mỡ trong máu cao?

Người bị mỡ máu cao không có triệu chứng rõ rệt. Việc phát hiện bệnh chủ yếu là do khám sức khỏe, do nhập viện vì những bệnh khác xét nghiệm thấy rối loạn mỡ trong máu, hoặc khi có biến chứng tim mạch, bệnh đái tháo đường, viêm tụy cấp, xét nghiệm máu mới phát hiện ra bệnh. Bệnh diễn biến âm thầm, khi có dấu hiệu và biểu hiện nghĩ đến bị mỡ máu cao, tức là đã có biến chứng, khi đó thường có một số dấu hiệu nhận biết như:

- Có những cơn đau thắt ngực không thường xuyên, thời gian ngắn, tự mất không cần điều trị nhưng lại có thể tái diễn bất cứ lúc nào. Hoặc có cảm giác khó chịu vùng ngực như: bị đè nặng, bóp nghẹt, đầy tức, kéo dài từ vài phút đến vài chục phút. Cơn đau thường xuất hiện khi gắng sức và giảm khi nghỉ, khó thở có thể kèm hoặc không kèm với tức ngực, có thể đau hoặc tức lan ra 1 hay 2 bên cánh tay, hướng ra sau lưng, lên cổ, hàm, thậm chí ở vùng dạ dày.

- Có dấu hiệu bất thường như: vã mồ hôi tự nhiên; buồn nôn, đau đầu, choáng, hoa mắt, bứt rứt trong người; thở ngắn, hồi hộp, cơ thể phì mập nhưng sức lao động lại giảm sút; cơ thể thường xuyên mệt mỏi.

- Một số trường hợp có ban vàng dưới da: da có những nốt phồng nhỏ bề mặt bóng loáng, màu vàng, mọc nhiều trên da mắt, khuỷu tay, bắp đùi, gót chân, lưng, ngực… to bằng đầu ngón tay, màu vàng nhạt, không đau, không ngứa. 

- Xét nghiệm cho kết quả: Cholesterol toàn phần tăng, LDL-cholesterol tăng, triglyceride tăng, HDL-cholesterol giảm.

2. Đối tượng có nguy cơ bị mỡ máu cao?

Thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, uống nhiều rượu, ăn nhiều thức ăn có chứa chất béo sẽ làm tăng lượng triglyceride trong máu là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh máu nhiễm mỡ.

Bên cạnh đó máu nhiễm mỡ còn do biến chứng của các bệnh như: đái tháo đường, hội chứng thận hư, tăng urê máu, suy tuyến giáp, bệnh gan, nghiện rượu, uống thuốc tránh thai, một số thuốc tim mạch như thuốc ức chế bêta giao cảm, nhóm thuốc lợi tiểu thiazid (chiếm khoảng 10% nguyên nhân gây bệnh máu nhiễm mỡ).

3. Phòng bệnh máu mỡ cao

Lối sống và chế độ ăn uống là những cách quan trọng phòng chống và điều trị mỡ máu cao. Các lựa chọn bao gồm chế độ ăn tốt cho tim mạch, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc và duy trì cân nặng khỏe mạnh.

- Chế độ ăn: Chế độ ăn tốt cho tim mạch bao gồm giảm tối đa hàm lượng chất béo bão hòa, chất béo chuyển hoá và cholesterol nạp vào cơ thể, và ăn nhiều trái cây, rau củ, nhiều chất xơ, uống nhiều nước và ăn các ngũ cốc nguyên hạt. Nên hạn chế hay bỏ hoàn toàn các thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều carbohydrate, và các thức ăn đóng hộp hay thức ăn không đem lại giá trị dinh dưỡng tốt. Cá, hạt, và các loại đậu chứa nhiều “chất béo tốt” nên có thể mang lại lợi ít cho những người cần làm giảm lượng cholesterol LDL trong máu. Khi dùng dầu ăn, nên sử dụng dầu olive, hoặc các loại dầu chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn.

- Cân nặng: Những người thừa cân hay béo phì có nguy cơ cao mắc phải mỡ máu cao và bệnh tim. Giảm cân có thể giúp làm giảm LDL, cholesterol toàn phần, và lượng triclygeride. Giảm cân cũng giúp làm tăng HDL, và từ đó có thể giúp loại bỏ LDL ra khỏi máu.

- Tăng cường hoạt động thể chất: Lối sống ít vận động thể chất là một yếu tố nguy cơ của bệnh tim. Tập thể dục và vận động thường xuyên giúp làm giảm LDL, tăng HDL và giảm cân. Hiệp hội Tim Mỹ khuyến cáo mỗi người nên có khoảng 150 phút vận động thể chất vừa-nặng mỗi tuần.

- Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá gây ra nhiều vấn đề liên quan đến bệnh tim, làm gia tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng LDL, tăng nguy cơ viêm và sự hình thành huyết khối. Bỏ thuốc lá sẽ giúp làm tăng HDL. Đây có thể là một trong các nguyên nhân làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim sau khi bỏ thuốc lá.

- Người mắc mỡ máu cao có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim sau này bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt theo chế độ ăn và điều trị do bác sĩ khuyến cáo.

CN. Vũ Văn Trình (t/h)