Những người bị mắc bệnh hen phế quản thường có mối bận tâm về chế độ dinh dưỡng của mình: nên ăn gì, không nên ăn gì để giúp kiểm soát tốt triệu chứng. Hiện chưa có bằng chứng về một chế độ ăn uống đặc biệt nào có hiệu quả trong việc kiểm soát tần suất và mức độ nặng của các cơn hen phế quản. Tuy nhiên, cung cấp cho cơ thể những thực phẩm tươi ngon, giàu dinh dưỡng có thể giúp tăng cường sức khỏe nói chung cũng như cải thiện phần nào các triệu chứng của hen phế quản.

Ảnh minh họa

Theo một nghiên cứu tổng hợp trên tạp chí American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, sự thay đổi chế độ ăn uống từ những thực phẩm tươi như rau quả sang những thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến sự gia tăng các đợt viêm phế quản cấp.

Đôi khi, thực phẩm cũng là nguyên nhân gây nên các cơn hen phế quản. Tình trạng dị ứng hay không dung nạp thực phẩm diễn ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với một loại protein nhất định trong thức ăn. Trong một số trường hợp, hiện tượng này có thể gây cơn hen phế quản.

Béo phì là một yếu tố nguy cơ lớn làm tăng khả năng tiến triển của bệnh hen phế quản. Ngoài ra, bệnh hen ở những người mắc chứng béo phì cũng thường nghiêm trọng và khó điều trị hơn. Do vậy, đảm bảo một chế độ dinh dưỡng cân bằng và duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp kiểm soát bệnh hen dễ dàng hơn.

Những thực phẩm nên tăng cường trong bữa ăn

1. Thực phẩm giàu vitamin D như trứng, sữa
2. Những loại rau quả giàu beta-caroten như cà rốt và các loại rau lá xanh
3. Thực phẩm giàu magie như rau bi-na, hạt bí

Một số thực phẩm và chất dinh dưỡng có thể hỗ trợ cho chức năng phổi:

• Nạp đủ lượng vitamin D có thể giúp giảm số đợt hen phế quản cấp ở trẻ 6 – 15 tuổi. Các nguồn thực phẩm giàu vitamin D bao gồm cá hồi, sữa và nước trái cây bổ sung vitamin D, trứng…
• Một nghiên cứu đã chứng minh những phụ nữ mắc hen phế quản tiêu thụ nhiều beta-caroten sẽ có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Các nguồn bổ sung beta-caroten bao gồm cà rốt, dưa vàng, khoai lang, các loại rau lá xanh, súp lơ xanh và rau bi-na.
• Một nghiên cứu khác đã chứng minh trẻ em từ 11 – 19 tuổi có hàm lượng magie thấp sẽ có lưu lượng phổi và dung tích phổi giảm. Trẻ em có thể nạp cho cơ thể những thực phẩm giàu magie như rau bi-na, hạt bí, củ cải đường, sô cô la đen và cá hồi.
• Ăn một trái táo mỗi ngày cũng giúp đẩy lùi cơn hen. Táo có khả năng làm giảm nguy cơ của các đợt hen phế quản và tăng cường chức năng phổi.
• Ăn chuối có thể làm giảm các cơn khò khè do hen ở trẻ em. Nguyên nhân là do các chất chống oxy hóa và thành phần kali trong chuối giúp tăng cường chức năng hô hấp.

Các thực phẩm nên tránh

1. Thực phẩm giàu sulfite như rượu vang, hoa quả khô
2. Các thực phẩm có thể gây khí ga như các loại đậu, bắp cải và hành tây
3. Các thành phần nhân tạo như chất bảo quản và các chất tạo vị khác

Một số thực phẩm có thể kích thích cơn hen phế quản nên tránh:

• Sulfite là một dạng chất bảo quản tìm thấy trong thực phẩm có thể làm nặng thêm cơn hen phế quản. Sulfite có nhiều trong rượu vang, hoa quả sấy khô, các thực phẩm muối, anh đào ngâm rượu, tôm, và nước chanh đóng hộp.
• Ăn quá nhiều hoặc tiêu thụ các loại thực phẩm sinh ra khí ga sẽ tạo áp lực lên cơ hoành của bạn, đặc biệt là nếu bạn bị trào ngược acid. Hiện tượng này làm tăng nguy cơ kích thích cơn hen. Những thực phẩm này bao gồm các loại đậu, bắp cải, đồ uống có ga, hành tây, tỏi và đồ ăn chiên rán.
• Một số người mắc hen khá nhạy cảm với thành phần salicylat có trong cà phê, chè và một số loại thảo mộc.
• Các chất bảo quản, điều vị, tạo màu trong thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh có thể gây dị ứng đối với một số bệnh nhân hen.
• Những người vốn đã bị dị ứng với thực phẩm có thể mắc thêm bệnh hen phế quản. Các sản phẩm từ bơ sữa, sứa, bột mỳ và các loại quả hạch là những thực phẩm dễ gây dị ứng nhất.

Khói thuốc lá là một yếu tố kích thích cơn hen khá phổ biến. Nếu bạn nghiện thuốc lá, hãy lên kế hoạch từ bỏ ngay. Nếu trong gia đình có thành viên hút thuốc, hãy trao đổi với họ về việc bỏ thuốc lá hoặc trong thời gian ngắn, có thể hút bên ngoài trời.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể giúp cải thiện các triệu chứng hen, tuy nhiên còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sức khỏe tổng quát của bạn, mức độ nặng của bệnh… Chế độ dinh dưỡng lành mạnh không chỉ giúp làm giảm cơn hen mà còn góp phần giúp bạn giảm cân, duy trì huyết áp ổn định, hạ cholesterol máu và tăng cường chức năng tiêu hóa.

Ngọc Mai (t/h)