Nhiễm trùng hậu sản xảy ra khi vi khuẩn xâm lấn, lây nhiễm sang tử cung và các khu vực xung quanh sau khi phụ nữ sinh con trong khoảng thời gian sáu tuần sau sinh.
Ảnh minh họa
1. Một số loại nhiễm trùng hậu sản
- Viêm nội mạc tử cung: Viêm nội mạc tử cung là tình trạng nhiễm trùng của nội mạc tử cung và cơ tử cung. Viêm nội mạc tử cung xảy ra phổ biến nhất trong thời kỳ hậu sản, vì quá trình sinh nở cho phép hệ vi khuẩn trong âm đạo phát triển lây nhiễm sang đường sinh sản trên. Tình trạng nhiễm trùng này phổ biến hơn từ 5 - 10 lần sau mổ lấy thai so với sinh ngả âm đạo. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm vỡ ối > 18 giờ, viêm màng đệm, viêm âm đạo do vi khuẩn, kiểm tra âm đạo nhiều lần và mẹ có nhiễm liên cầu nhóm A hoặc B. Các tác nhân gây bệnh phổ biến nhất trong viêm nội mạc tử cung là những tác nhân thường liên quan đến đường sinh sản và tiết niệu, bao gồm liên cầu nhóm B, cầu khuẩn ruột, Escherichia coli và Klebsiella pneumonia.
- Viêm vú hậu sản: Viêm vú hậu sản là một bệnh nhiễm trùng vùng vú, thường do hệ vi khuẩn trên da của bệnh nhân hoặc hệ vi khuẩn miệng của trẻ bú mẹ gây ra. Các sinh vật xâm nhập vào núm vú bị xói mòn hoặc nứt nẻ và sinh sôi nảy nở, dẫn đến nhiễm trùng. Phụ nữ đang cho con bú thường có hai bên vú ấm, mềm và săn chắc, đặc biệt là vào thời điểm căng sữa hoặc giảm sữa. Viêm vú có thể được điều trị bằng kháng sinh uống. Ngoài ra, bệnh nhân nên được khuyến khích cho con bú sữa mẹ, điều này ngăn ngừa sự tích tụ trong ống dẫn của vật liệu bị nhiễm bệnh. Những người không cho con bú nên hút sữa trong giai đoạn nhiễm trùng cấp tính. Những phụ nữ không đáp ứng với kháng sinh đường uống được nhận kháng sinh tiêm tĩnh mạch cho đến khi hết bệnh trong 48 giờ. Nếu không có đáp ứng với kháng sinh đường tĩnh mạch, thì nguyên nhân có thể áp xe vú.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Đây là một bệnh nhiễm trùng hậu sản ảnh hưởng đến những phụ nữ sinh con bằng cả đường mổ lấy thai và đường âm đạo. Nhiễm trùng gây ra các cảm giác khó chịu và phải nhập viện lâu dài. Nhiễm trùng dẫn đến việc ngừng cho con bú. Những phụ nữ bị ảnh hưởng bởi loại nhiễm trùng này chắc chắn đã bị nhiễm trùng tiểu trước khi sinh không có triệu chứng sau chấn thương của quá trình sinh nở. Nhiễm trùng này không khác với nhiễm trùng tử cung (viêm nội mạc tử cung). Nhiễm trùng này có thể được điều trị bằng cách sử dụng kháng sinh nhiễm trùng sau sinh. Khi bạn cảm thấy bị khó chịu như tiếu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục và có mùi hôi... bạn nên đến gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị.
- Vết thương nhiễm trùng: Đây là tình trạng nhiễm trùng có thể xảy ra sau phẫu thuật mổ. Khu vực vết mổ trên cơ thể có thể bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn xung quanh những khu vực này. Nhiễm trùng này có thể được nhận biết qua các triệu chứng khác nhau như mẩn đỏ (ban đỏ) vết mổ, sốt, đau bụng dưới sau khi sinh... Thuốc kháng sinh uống có tác dụng chống lại liên cầu, tụ cầu, đường ruột và các sinh vật kỵ khí là phương pháp đầu tiên trong điều trị nhiễm trùng tầng sinh môn.
- Nhiễm trùng tầng sinh môn: Loại nhiễm trùng này ảnh hưởng đến tầng sinh môn và có mức độ từ nhẹ đến phức tạp ở phụ nữ có các vấn đề liên quan đến sức khỏe. Nhiễm trùng tầng sinh môn cần được chăm sóc đúng cách, đặc biệt ở những phụ nữ có vấn đề về sức khỏe như đái tháo đường, cao huyết áp… Phụ nữ nên đi khám chuyên khoa nếu sau sinh khi thấy có biểu hiện khó chịu ở vùng đáy chậu để kiểm tra và chẩn đoán bệnh. Các dạng nhiễm trùng hậu sản khác bao gồm: Nhiễm trùng cổ tử cung; Nhiễm trùng vết thương ở bụng; Nhiễm trùng đường tĩnh mạch; Nhiễm trùng mô mềm.
2. Các triệu chứng của nhiễm trùng hậu sản
Các triệu chứng và dấu hiệu có thể bao gồm:
Sốt trên 38 độ C; Đau bụng dưới hoặc vùng chậu do tử cung bị sưng; Tiết dịch âm đạo có mùi hôi; Da nhợt nhạt, có thể là dấu hiệu của mất máu khối lượng lớn; Ớn lạnh; Cảm giác khó chịu; Đau đầu; Ăn không ngon; Tăng nhịp tim…
3. Ngăn ngừa các biến chứng sau khi sinh
- Trong một số trường hợp, sốt nhẹ sau sinh sẽ tự khỏi, tuy nhiên không được chủ quan nếu sốt kéo dài phải đi khám ngay. Phụ nữ sau sinh chú ý vệ sinh sạch sẽ để ngăn ngừa nhiễm trùng bởi điều kiện vệ sinh không đảm bảo có thể gây nhiễm trùng. Nhiễm trùng hậu sản xảy ra thường xuyên hơn ở những nơi có thực hành không hợp vệ sinh hoặc chăm sóc không đảm bảo, an toàn và có thể dẫn đến tỷ lệ lây nhiễm cao hơn. Nếu sinh mổ, sản phụ hãy nhớ uống đầy đủ thuốc theo đơn của bác sĩ và giữ sạch vết mổ.
- Cách chống nhiễm trùng hậu sản
+ Làm sạch bằng nước ấm từ chai hoặc bình xịt mỗi khi sử dụng phòng tắm
+ Thay băng ở vết thường xuyên
+ Rửa núm vú trước và sau khi cho con bú
+ Nếu không cho con bú nhưng có sản xuất sữa, hãy vắt lượng sữa vừa đủ để giảm bớt áp lực
+ Chườm lạnh lên ngực
+ Dùng thuốc hạ sốt và giảm đau không kê đơn an toàn nếu đang cho con bú.
+ Sản phụ nên tái khám sau sinh từ 6-8 tuần tại cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm tra cơ thể sau sinh, kiểm tra tình trạng vết thương như vết mổ, vết rạch tầng sinh môn, tử cung để đảm bảo được sức khỏe của người mẹ.
CN. Vũ Văn Trình (t/h)