Ảnh minh họa

Hiện nay, đối với một số bệnh nghiêm trọng, vị trí trên cơ thể tích tụ nhiều chất béo có ý nghĩa hơn so với cân nặng tổng thể. Đặc biệt, chu vi vòng eo được coi là một phép đo quan trọng đánh giá nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe của cơ thể.

1. Vòng eo bao nhiêu được xem là nguy hiểm?

Ở những người không thừa cân, có vòng eo lớn có thể có ý nghĩa rằng những người này có nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe cao hơn so với người có vòng eo gọn gàng.

Phụ nữ trong nhóm có vòng eo lớn (> 89cm) có nguy cơ tử vong cao do ung thư hoặc bất kỳ nguyên nhân nào, so với phụ nữ có vòng eo nhỏ (< 71cm). Nguy cơ sẽ càng tăng lên thêm một bậc nếu vòng eo tăng thêm mỗi 3cm (khoảng 1 inch)

Ngay cả phụ nữ có cân nặng bình thường, chỉ số BMI dưới 25 có nguy cơ cao hơn, nếu trọng lượng cơ thể tập trung ở vùng eo. Phụ nữ có cân nặng bình thường có vòng eo từ (> 89cm) trở lên nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch tăng gấp ba lần so với những phụ nữ có cân nặng bình thường có vòng eo nhỏ hơn 89 cm.

2. Vì sao béo bụng lại tăng nguy cơ bệnh tật?

     Lượng mỡ dư thừa này có thể giải phóng axit béo, tác nhân gây viêm và hormone cuối cùng dẫn đến tăng cholesterol LDL, triglyceride (là những cholesterol xấu trong cơ thể, tăng đường huyết và tăng huyết áp cao hơn.

Béo bụng thể hiện tình trạng dư thừa chất béo trong cơ thể. Bên cạnh đó, chất béo không chỉ được tích tụ ở vùng eo mà còn được tích tụ ở các cơ quan nội tạng như quanh gan và các cơ quan khác trong ổ bụng, được gọi là mỡ nội tạng. Kích thước vòng eo có tương quan với mức độ mỡ nội tạng và với tình trạng kháng insulin.  Kích thước vòng eo tăng lên làm gia tăng lượng chất béo nội tạng. Chất béo nội tạng cũng liên quan mạnh mẽ đến hiện tượng viêm, đây là một nguyên nhân của các vấn đề sức khỏe mãn tính. Mô mỡ nội tạng giải phóng các chất hóa học gây viêm được gọi là cytokine gây viêm.

3. Vị trí tích trữ mỡ và các loại hình thể dạng táo, dạng lê

Béo phì thường có xu hướng tích tụ mỡ ở vùng eo nhiều hơn so với các vùng khác của cơ thể, đưa đến kiểu hình cơ thể dạng táo, phổ biến ở nam giới.

Những người có hình quả táo mang trọng lượng ở bụng và eo. Những đối tượng này có thể phần đùi thon thả, nhưng phần eo lớn vì lưu trữ nhiều chất béo ở đó. Những người có hình dạng quả táo có nhiều nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, từ đó đưa đến rất nhiều vấn đề trao đổi chất bao gồm nồng độ triglyceride cao và huyết áp cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường type 2. Điều này cũng có thể xảy ra khi trọng lượng cơ thể hoặc BMI của bạn nằm trong giới hạn bình thường. Đó là vì cơ thể dạng táo có nhiều mỡ bụng nội tạng, loại làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.

Những người có hình dạng một quả lê, bạn có thể thấy có dạng đỉnh hẹp và phình to ở phần đáy. Những người có hình dạng quả lê có ngoại hình tương tự. Những người này có phần thân trên tương đối thon thả, vòng eo vừa phải và phần lớn trọng lượng cơ thể tập trung ở hông, mông và đùi. Cơ thể có dạng quả lê có nhiều lợi ích về sức khỏe. Những người có hình quả lê lưu trữ phần lớn chất béo ở phần dưới cơ thể nên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường type 2 thấp hơn so với cơ thể dạng quả táo.

Ở nữ giới thường tích tụ mỡ quanh hông và đùi nên có kiểu hình cơ thể dạng quả lê . Điều này chủ yếu là do tác động của estrogen trong phân bố chất béo. Trong độ tuổi sinh sản, phụ nữ có nồng độ estrogen cao, chất béo sẽ được chuyển đến phần dưới cơ thể và khi nồng độ estrogen giảm, việc lưu trữ chất béo sẽ chuyển sang giữa cơ thể. Nữ giới cũng có nhiều mỡ dưới da hơn, trong khi nam giới có tỷ lệ mỡ nội tạng hoặc vị trí mỡ phân bố bất thường cao hơn. Điều này do sự tích tụ chất béo ở các cơ quan của nam giới nhiều hơn như khoang chậu, gan và cơ bắp.

4. Chỉ số khối cơ thể (BMI)

BMI là chỉ số xác định mức độ tương quan giữa cân nặng với chiều cao, được sử dụng bởi phần lớn những người đang trong chế độ ăn kiêng và chuyên gia y tế để đánh giá cân nặng phù hợp. Tuy nhiên, BMI không bao gồm các yếu tố thành phần của cơ thể như phần trăm mỡ hay khối lượng cơ bắp, đây được xem như là những yếu tố cũng góp phần quan trọng vào tình trạng sức khoẻ hiện tại.

Những hạn chế này đã dẫn đến ngày nay, nhiều chuyên gia đánh giá chu vi vòng eo là một chỉ số tốt hơn về sức khỏe tổng thể.

5. Kích thước vòng eo lớn làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Theo các quan sát thấy rằng những người có vòng eo lớn có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tử vong cao hơn những người có vòng eo gọn gàng hoặc có trọng lượng cơ thể chủ yếu tập trung quanh hông và đùi (không tập trung ở vòng bụng). Nhiều thập kỷ sau đó, các nghiên cứu theo dõi dài hạn cho thấy “béo bụng” có liên quan chặt chẽ đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, bệnh tim mạch và tử vong, ngay cả khi chỉ số khối cơ thể (BMI) trong giới hạn bình thường./.

Gia Khánh (t/h)