Ở người cao tuổi (NCT), hệ miễn dịch suy giảm, khả năng thích nghi kém nên dễ bị nhiễm cúm. Ban đầu có thể chỉ là những viêm nhiễm nhẹ ở đường hô hấp trên, nhưng nếu không được điều trị và chăm sóc dinh dưỡng tốt thì virus cúm có thể gây ra viêm đường hô hấp dưới, điển hình nhất là ho, viêm phổi, gây suy hô hấp.
Các bệnh lý mạn tính đường hô hấp, rối loạn chuyển hóa, tim mạch... là những nhóm bệnh thường thấy ở NCT. Những người này nếu mắc cúm có thể làm cho bệnh trầm trọng hơn. Đối với nhóm bệnh mạn tính đường hô hấp hay gặp nhất là hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản, xơ phổi... các tác nhân cúm sẽ làm tổn thương ở hệ hô hấp có nguy cơ diễn biến xấu hơn. Viêm phổi sẽ dễ xuất hiện hơn ở người trên 60 tuổi.
Các virus cúm cũng có thể kết hợp với các ổ nhiễm khuẩn mạn tính ở răng, lợi, miệng, tai mũi họng tấn công nhanh hơn đường hô hấp dưới. Đối với những người có bệnh lý rối loạn chuyển hóa và tim mạch như đái tháo đường, xơ vữa động mạch, đau thắt ngực mạn tính... thì virus cúm cũng là mối nguy cơ thúc đẩy các bệnh lý này diễn biến nặng hơn, nhất là khi cúm có xuất hiện các biến chứng và bội nhiễm. Vòng luẩn quẩn của bệnh chính là người mắc bệnh mạn tính lại rất dễ mắc cúm hơn so với người bình thường.
Đặc biệt virus cúm tác động xấu đến người có bệnh phổi mạn tính. Ở NCT, khi có viêm phổi thì tình trạng tổn thương phổi, suy hô hấp sẽ diễn tiến nhanh hơn và nặng nề hơn. Triệu chứng ban đầu của bệnh là chảy mũi, nghẹt mũi, ho, đờm, sốt, đau ngực, lạnh run... Đặc biệt các viêm nhiễm xảy ra ở đường hô hấp dưới thường có các triệu chứng nặng nề: thở dốc, khó thở, lạnh run, sốt liên tục, thở nhanh và đau ngực, ho nhiều kèm theo đờm xanh đen và có thể có máu. Đặc biệt người bệnh thấy đau ngực, nhất là khi ho, ra nhiều mồ hôi vào ban đêm và sút cân không rõ lí do. Điều đáng lo ngại là có rất nhiều người bệnh khi vào viện điều trị đã có những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như bạch cầu cao, tổn thương chức năng thận, men gan tăng gấp 2 lần trị số bình thường.
Đã có không ít NCT vào viện trong tình trạng biến đổi ý thức, bị rối loạn cơ chế nuốt, bị mất chức năng nắp thanh quản nên các chất tiết của hầu họng ở những BN này bị lọt vào khí phế quản, gây viêm phổi do sặc.
Phòng cúm cho người cao tuổi
Theo các bác sĩ, trong tình hình bệnh cúm luôn thường trực, cùng với thời tiết đang chuyển mùa, biện pháp phòng ngừa tốt nhất cho NCT là không nên đến những nơi đông người. NCT cần ăn uống đủ dinh dưỡng, cải thiện môi trường sống, tránh khói bụi, ẩm mốc. Không nên hút thuốc lá vì có thể gây phá hủy phổi, giảm các chức năng hô hấp vốn có của phổi và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và nhiều chứng bệnh nan y khác. Hạn chế sử dụng máy lạnh hay máy quạt, nếu sử dụng máy lạnh thì nên để nhiệt độ từ 24-25oC, không nằm ngay luồng gió của máy lạnh thổi ra. Thường xuyên uống nhiều nước giúp tuần hoàn cơ thể tốt và đào thải các sản phẩm thải của cơ thể ra ngoài.
Những người mắc bệnh mạn tính cần tuân thủ điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ, kiểm soát tốt huyết áp, đường máu và bệnh hen nếu có. Để hạn chế tác hại của bệnh cúm, NCT cần chủ động tiêm vaccin cúm mùa, vaccin phế cầu. Khi có những dấu hiệu của bệnh cúm, NCT cần được chăm sóc và theo dõi chặt chẽ diễn biến của bệnh, cần chuyển đến cơ sở y tế điều trị tích cực nếu có những biến chứng. Thời điểm điều trị càng sớm và thích hợp thì khả năng hồi phục cũng như giảm đi tỷ lệ tử vong càng nhiều./.
Ngọc Diệp (t/h)