Thiếu máu do thiếu sắt khi
mang thai được xem là mối đe dọa nghiêm trọng trong sản khoa, có thể gây
ra nhiều hậu quả nặng nề cho cả mẹ và thai nhi nếu không được phát hiện sớm và
điều trị kịp thời.
Ảnh minh họa
1. Nguyên nhân thiếu sắt khi mang
thai
- Nguyên nhân thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ mang thai chủ yếu là do chế độ ăn
uống hàng ngày không cung cấp đủ nhu cầu khuyến nghị. Theo Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM
lượng sắt và axit folic trong khẩu phần ăn của phụ nữ mang thai chỉ
đạt khoảng 40% so với nhu cầu khuyến nghị.
- Phụ nữ bị suy dinh dưỡng trước khi mang thai cũng dễ bị thiếu máu thiếu sắt
khi mang thai. Hoặc tình trạng ốm nghén, mệt mỏi trong thai kỳ cũng dẫn đến
tình trạng thiếu máu.
- Ngoài ra, một số yếu tố sau sẽ
tăng nguy cơ bị thiếu máu thiếu sắt khi mang thai khác như: Khoảng cách giữa hai lần mang
thai quá gần nhau; Mang đa thai; Nôn mửa thường xuyên do ốm nghén; Không bổ sung đủ liều lượng sắt cần thiết khi mang
thai; Có tiền sử
cường kinh (chu kỳ kinh nguyệt có máu kinh ra nhiều hơn bình thường) trước khi
mang thai; Có tiền sử
thiếu máu trước khi mang thai.
2. Dấu hiệu thiếu
sắt ở bà bầu
- Các triệu chứng của thiếu máu do thiếu sắt khi mang thai gồm có: Mệt mỏi; Yếu người; Chóng mặt hoặc choáng váng.; Đau đầu; Da nhợt nhạt hoặc vàng; Hụt hơi…
- Trường hợp thiếu máu trầm trọng có thể xuất hiện các triệu chứng như: Nhịp tim nhanh; Huyết áp thấp; Khó tập trung.
- Các dấu hiệu của thiếu máu do thiếu sắt ở bà bầu thường không đặc hiệu và
tương tự với các biểu hiện của mang thai nên việc xét nghiệm máu
là cần thiết
khi đi khám thai.
3. Biến chứng bà
bầu có thể gặp phải khi thiếu sắt
Thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ mang thai nếu không được phát hiện sớm và can
thiệp điều chỉnh kịp thời có thể gây ra những kết cục xấu cho cả mẹ và thai
nhi.
- Đối với mẹ: Phụ nữ mang thai bị thiếu máu do thiếu sắt dễ bị sảy thai, nhau
tiền đạo, nhau bong non, đái tháo đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ, tiền
sản giật, ối vỡ sớm, băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản. Trong đó, băng
huyết sau sinh cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng người mẹ.
- Đối với thai nhi: Trẻ sơ sinh sinh ra từ mẹ bị thiếu máu thiếu sắt khi mang
thai rất dễ bị thiếu máu, nhẹ cân, suy thai, sinh non tháng, tăng nguy cơ mắc
các bệnh sơ sinh hơn so với các trẻ có mẹ bình thường. Trẻ sơ sinh bị thiếu máu
có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não. Nguyên do bởi sự thiếu hụt sắt từ
sớm sẽ tác động tiêu cực đến các tế bào oligodendrocyte, làm thay đổi quá trình
myelin hóa, từ đó gây ảnh hưởng đến sự dẫn truyền thần kinh.
4. Cách phòng ngừa thiếu sắt ở bà
bầu
- Để phòng ngừa tình trạng thiếu máu do thiếu sắt ở bà bầu, giải pháp tối ưu
nhất là kết hợp chế độ ăn uống khoa học từ các loại thực phẩm giàu chất sắt với
chế phẩm sắt bổ sung từ đường uống. Nguồn cung cấp chất sắt phong phú và dồi dào cho phụ
nữ mang thai. Sắt có nhiều trong các loại thực phẩm hàng ngày như thịt, cá, trứng,
gan, rau xanh, đậu đỗ. Trong đó, sắt có nguồn gốc động vật hấp thu tốt hơn so
với sắt có nguồn gốc thực vật. Kết hợp sử dụng thêm các thực phẩm lên men cùng bữa ăn hoặc các loại trái
cây giàu vitamin C sau bữa ăn sẽ giúp hấp thu sắt tốt hơn.
- Bên cạnh bổ sung chất sắt, để quá trình tạo máu tốt hơn, phụ nữ mang thai
nên bổ sung thêm folate và axit folic là rau lá xanh, mầm lúa mì, các loại hạt,
các loại trái cây đặc biệt là cam, dâu tây, dưa hấu, lê…
- Phụ nữ mang
thai cần uống bổ sung sắt hàng ngày, đều đặn từ khi phát hiện mang thai đến sau
khi sinh 1 tháng. Thuốc bổ sung
sắt có 2 dạng là sắt vô cơ và sắt hữu cơ, trong đó sắt hữu cơ dễ hấp thu và ít
gây táo bón hơn so với sắt vô cơ. Trên thị trường thuốc sắt được bào chế dưới 2
dạng là sắt nước và sắt viên. Mỗi loại có ưu, nhược điểm khác nhau. Nếu quá khó
khăn trong lựa chọn, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.