Theo thống kê, hơn 90% dân số Việt Nam mắc các bệnh liên quan đến răng miệng. Đặc biệt, trên 85% trẻ em từ 6 - 8 tuổi bị sâu răng sữa và tỷ lệ sâu răng vĩnh viễn tăng theo độ tuổi. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, răng sữa sâu có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng sức khỏe và chất lượng cuộc sống của trẻ.

1. Nguyên nhân sâu răng sữa

- Lây vi khuẩn từ mẹ sang con: Trong quá trình mang thai, nếu mẹ mắc các bệnh nha khoa như viêm nha chu, viêm nướu, vi khuẩn có thể lan truyền sang trẻ.

- Cho trẻ ăn nhiều đồ ngọt: Trẻ ăn quá nhiều bánh, kẹo, nước ngọt chứa hàm lượng đường cao và ít dưỡng chất tốt cho răng miệng, làm yếu răng và dễ sâu.

- Vệ sinh răng miệng không đúng cách: Nếu trẻ không vệ sinh răng miệng đúng cách, chất ngọt từ thực phẩm bám lâu trên răng, tạo môi trường axit khiến vi khuẩn xâm nhập và phá hủy dần men răng.

- Men răng sữa mỏng: Men răng sữa thường mỏng hơn răng trưởng thành, vì vậy dễ bị vi khuẩn tấn công và phát triển thành sâu răng nhanh chóng.

- Vị trí răng mọc lệch, chen chúc hoặc thưa: Vệ sinh răng miệng gặp khó khăn nếu răng của trẻ mọc lệch, chen chúc hoặc thưa. Khi đó, các mảnh vụn thức ăn dễ mắc lại ở kẽ răng, tạo thành mảng bám gây sâu răng sữa.

- Trẻ mắc bệnh lý về răng miệng: Khi trẻ mắc các bệnh về răng miệng như viêm nướu, viêm tủy răng, viêm nha chu,… cũng dẫn đến tình trạng răng sữa bị sâu.

2. Tác hại của răng sữa bị sâu

Răng sữa bị sâu nếu không điều trị kịp lúc, gây ra những tác hại như sau:

- Sâu răng gây đau nhức khiến trẻ cảm thấy khó chịu, quấy khóc, không ăn ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

- Trẻ từ 2 – 4 tuổi bị sâu răng sữa ảnh hưởng đến khả năng nhai, nghiền thức ăn gây ảnh hưởng tiêu hóa.

- Răng sữa sâu nặng dẫn đến rụng sớm, làm răng vĩnh viễn mọc lệch ảnh hưởng đến cấu trúc hàm răng của trẻ.

- Ảnh hưởng đến khả năng phát âm của trẻ trong giai đoạn tập nói.

- Gây nhiễm trùng, viêm tủy, viêm chóp răng.

- Các động mạch não bị thu hẹp ảnh hưởng đến hoạt động của trí não và IQ của trẻ.

3. Hướng điều trị răng sữa bị sâu

- Khi nhận ra trẻ bị sâu răng, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nha khoa để kiểm tra và đánh giá tình trạng răng. Tùy thuộc vào từng tình huống, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho răng sữa bị sâu của trẻ:

- Trường hợp trẻ có răng chớm sâu, mới phát hiện và chưa hình thành lỗ sâu, bác sĩ áp dụng biện pháp tái khoáng hóa men răng

- Trường hợp răng sữa sâu nặng, đã hình thành lỗ sâu màu đen gây đau nhức hay răng bị vỡ mẻ. Bác sĩ tiến hành kiểm tra tình trạng răng của trẻ để xem sâu răng đã lan đến tủy hay chưa. Nếu tủy bị viêm nhiễm, cần điều trị nội nha để bảo tồn răng trước, sau đó mới trám lỗ sâu.

- Trường hợp trẻ em từ 2 – 3 tuổi có biểu hiện răng cửa bị đen từ từ và sau đó cụt đi (được gọi là răng sún). Nếu sún răng nhẹ, bác sĩ áp dụng biện pháp trám răng nhằm ngăn phát triển sâu răng và giữ được đầy đủ răng trên hàm.

4. Chăm sóc sâu răng sữa cho trẻ tại nhà

- Nước muối ấm: Pha 1 cốc nước muối ấm cho trẻ súc miệng và ngậm trong vài phút. Nước muối ấm có khả năng giảm nhiễm trùng và làm giảm đau nhanh chóng.

- Dầu đinh hương: Dầu đinh hương có tính kháng khuẩn, chống oxy hóa, kháng viêm cao. Bạn có thể cho trẻ cắn một cục bông gòn đã ngâm qua dầu đinh hương để giảm đau nhanh chóng.

- Lá trầu không: Lấy 2-3 lá trầu không, giã nát cùng vài hạt muối, hòa một ít rượu vào, để 10 phút xong gạn lấy nước. Chia 2 lần súc miệng rồi nhổ hết ra.

- Gừng: Gừng có tính cay nóng, kháng viêm. Bạn có thể giã nát một vài lát gừng, đắp lên vùng răng bị sâu để giảm đau.

- Oxy già: Nước oxy già pha loãng (3%) giúp diệt khuẩn và làm trẻ dễ chịu ngay lập tức chỉ sau vài lần súc miệng và ngậm từ 1-2 phút.

5. Cách phòng ngừa trẻ bị sâu răng sữa

Một số biện pháp giúp phòng ngừa sâu răng sữa ở trẻ:

- Hướng dẫn trẻ vệ sinh răng miệng đúng cách: Trẻ nên chải đều các mặt trong, mặt ngoài, mặt trên của răng ít nhất 2 lần/ngày. Bên cạnh đó. cần kết hợp súc miệng bằng nước muối ấm để làm sạch mảng bám trên răng.

- Hạn chế cho trẻ sử dụng thực phẩm, đồ uống ngọt: Đồ ngọt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây sâu răng.

- Cho trẻ ăn thực phẩm chứa protein, canxi, phốt pho, vitamin A và vitamin D: Những chất dinh dưỡng này giúp răng phát triển vững chắc.

- Không nên cho bé ngậm đồ ăn, đồ uống trong miệng: Vì sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tiếp xúc và gây sâu răng sữa.

- Đưa trẻ đến nha khoa thăm khám răng định kỳ mỗi 3 - 6 tháng/lần: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về răng miệng của trẻ và có biện pháp điều trị kịp thời.