Axit uric cao là một trong những
yếu tố liên quan mật thiết đến bệnh gút. Những cách giảm axit uric an
toàn luôn giành được nhiều sự quan tâm, đặc biệt là ở người mắc bệnh gút.
Ảnh minh họa
1. Nguyên nhân
gây tăng axit uric trong máu
Nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng lượng axit uric trong máu là do
hàm lượng purin nạp vào cao hơn mức cần thiết. Một số yếu tố như di truyền, môi
trường, chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt cũng có thể ảnh hưởng tới sự
tăng giảm axit uric trong máu. Một số yếu tố có thể dẫn tới tình trạng tăng axit
uric máu:
- Lạm dụng hoặc dùng rượu bia thường xuyên
- Hội chứng rối loạn chuyển hóa
- Bổ sung không kiểm soát những thực phẩm giàu purin như các loại thịt đỏ,
hải sản có vỏ, nội tạng động vật…
- Dùng những loại thuốc lợi tiểu như lợi tiểu thiazide, thuốc kháng lao…
2. Cách giảm axit
uric không dùng thuốc
- Hạn chế thức ăn giàu purin: Purin có nhiều trong các loại
thực phẩm như thịt đỏ (thịt bò, thịt dê, thịt cầy…), thủy hải sản, nội tạng
động vật, các loại đậu,… Khi cơ thể hấp thu purin, gan chuyển hóa chúng thành
axit uric.
- Kiêng đường: Việc tiêu thụ nhiều đường
fructose (một loại đường đơn có trong nhiều thực phẩm, thức uống ngọt) có thể
kích thích gan sản sinh thêm axit uric. Ngoài ra, bổ sung đường và những loại
thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm gia tăng nồng độ insulin trong
máu. Tình trạng này có thể khiến thận giảm khả năng bài tiết axit uric, thúc
đẩy tăng axit uric máu.
- Uống nhiều nước: Đây là cách giảm axit uric máu tự
nhiên, an toàn thông qua cơ chế thúc đẩy lưu lượng máu chảy qua thận, tạo điều kiện
thuận lợi giúp thận lọc, đào thải axit uric ra ngoài. Ngoài ra, uống nhiều nước
mỗi ngày còn giúp pha loãng nồng độ axit uric trong nước tiểu, phòng ngừa tình
trạng axit uric kết tủa, hình thành sỏi thận.
- Tránh đồ uống có cồn: Rượu và bia là những thức uống có
hàm lượng purin cao. Khi dùng rượu bia, purin trong các thức uống này sẽ làm
gia tăng nồng độ axit uric trong gan, dẫn tới tình trạng tăng nồng độ axit uric
trong máu. Ngoài ra, hàm lượng lớn cồn trong rượu bia có thể làm giảm khả năng
lọc máu của thận, ảnh hưởng tới quá trình đào thải axit uric ra khỏi cơ thể.
- Uống cà phê: Cà phê có nhiều chất chống oxy
hóa. Đây là thức uống rất tốt cho người bệnh gút và người bị sỏi thận urat. Những hợp chất trong cà phê
có thể tạo một loại enzyme có khả năng phân giải purin, giúp làm giảm nồng độ axit uric
máu. Ngoài ra, cà
phê còn là thức uống lợi tiểu. Tăng cường hoạt động bài niệu của thận sẽ giúp
cơ thể loại bỏ axit uric ra ngoài nhanh chóng. Tuy nhiên cần lưu ý khi uống
cà phê giúp giảm axit uric: Việc dùng cà phê không nguyên chất (như cà phê sữa) có thể không giúp giảm
axit uric; Không phải ai
cũng có thể giảm axit uric bằng thói quen uống cà phê. Hiệu quả của biện pháp
này còn phụ thuộc vào gen di truyền và nhiều yếu tố khác; Tránh uống
cà phê trước khi đi ngủ.
- Kiểm soát cân nặng: Tình trạng thừa cân, béo phì là
yếu tố nguy cơ của bệnh gút. - Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Kiểm soát lượng
đường trong máu, cân bằng insulin là cách giảm axit uric an toàn, phù hợp với
người mắc bệnh gút.
- Thêm chất xơ vào chế độ ăn: Chất xơ tạo thành một lớp dịch
nhầy bám quanh thành ruột non, giúp cơ thể hạn chế hấp thụ purin từ thực phẩm.
- Bổ sung vitamin C: có thể giúp hạ thấp nồng độ axit
uric trong máu
- Ăn quả cherry (Anh đào): Vì có nhiều vitamin C tồn tại
dưới dạng dehydro (axit dehydroascorbic), bổ sung loại quả này trong thực đơn
mỗi ngày có thể giúp giảm nồng độ axit uric máu.
- Hạn chế nhóm thuốc làm tăng axit uric: Một số thuốc
có tác dụng phụ là tăng axit uric máu ở người dùng, chẳng hạn như thuốc giảm
đau aspirin, thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị huyết áp (ACE inhibitor), thuốc bổ
sung vitamin B3 (niacin), thuốc kháng lao (pyrazinamid)…
- Sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa: Trong sữa hầu
như không có purin, còn sữa chua và phô mai lại có rất ít purin, dưới 13mg
purin/100g thực phẩm.
-Tránh căng thẳng, lo lắng: Tâm lý căng thẳng, lo lắng có thể
gây tăng huyết áp và nồng độ hormone cortisol trong máu. Tình trạng tăng huyết
áp sẽ khiến thận làm việc “vất vả” hơn trong quá trình lọc máu, khiến hoạt động
đào thải axit uric diễn ra không hiệu quả.